امر به معروف و نهی از منکر درس عاشورا
امر به خوبی ها و نهی از بدی ها، مهمترین درس عاشورا:
امر به معروف و نهی از منکر از اهداف پیامبران الهی و پیشوایان دینی ماست و برای اقامه آن مشقهای بسیار متحمل شده، تا پای جان ایستادگی کردهاند.
اگر از خود بپرسیم چرا آنان تا این حد بر این موضوع پای فشرده، زندگی خود را وقف آن کرده بودند؛ پاسخ را در یک جمله خواهیم یافت. آنها عاشق خدمت بودند و برای سعادت انسانها از جانب خداوند برگزیده شده بودند. آنها به مردم علاقه داشتند و مایل بودند تا جایی که امکان دارد آنها را هدایت کنند.
آیه «لَقَد جائَکُم رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُم عَزِیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّم حریصٌ علیکم بِالْمُؤمِنینَ رَئُوفٌ رَّحیمٌ»(۱)، خود بهترین دلیل برمدعای ماست. خداوند در این آیه پیامبر را این گونه به مردم معرفی میکند:
رسولی از خود شما به سویتان آمده که اختلاف من با آنها اختلاف آشتی پذیری نیست. آنها از من چیزی میخواهند که من به هیچ وجه حاضر نیستم زیر بار آن بروم، من هم چیزی میخواهم که آنها به هیچ وجه قبول نمی کنند.
دردهای شما را خوب میداند؛ یعنی او پارهای از جان شما مردم است. پیامبری که هرگونه ناراحتی شما بر او بسیار سخت است؛ به شدت از رنجهای شما رنج میبردو سخت به شما علاقهمند است. خلاصه او نسبت به همه مسلمانان و مؤمنان رؤوف و رحیم است.
در یک جمله، او پدر امت است(۲) و همچون هر پدری برای سعادت فرزندش تلاش میکند و مواظب است تا به انحراف کشیده نشود. این مهربانی و عطوفت خیر خواهی در همه پیامبران و پیشوایان دینی ما به چشم میخورد.
فرزند زهرا ـ حسین بن علی علیهالسلام ـ هم، از این امر مستثنا نیست. او نیز عاشق مردم بود.، برای خدمت به آنها از هیچ کوششی دریغ نمیورزید و تا جایی که امکان داشت مسلمانان را نصیحت میکرد.
وقتی حادثه خونین عاشورا را بررسی میکنیم و به سخنان امام حسین علیهالسلام از آغاز حرکت تا پایان مأموریت گوش دل می سپاریم، به آسانی در مییابیم که چقدر قلب رئوف پسر فاطمه برای هدایت انسانها میتپید. او هر جا که موقعیت مناسبی پیش میآمد مسلمانان را نصیحت میکرد و به راه راست هدایت میفرمود.
آن حضرت در ابتدای نهضت قبل از خارج شدن از مدینه برای خدا حافظی به زیارت جد بزرگوارش رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله شتافت. خدا را مخاطب قرار داده فرمود:
خدایا، این قبر پیامبر تو محمد صلی الله علیه وآله است و من هم فرزند پیامبرت هستم. برای من پیشامدی رخ داده که آن را میدانی. خدایا، من معروف و نیکی را دوست دارم و از بدی و منکر بیزارم. ای خدای صاحب جلال و کرامت، به احترام این قبر و کسی که در میان آن است، از تو میخواهم راهی پیش رویم بگذاری که مورد رضای تو و پیامبرت باشد.(۳)
از این راز و نیاز حسین بن علی علیهالسلام در کنار قبر پیامبر بخوبی در مییابیم که او بشدت امر به معروف و نهی از منکر را دوست میداشت و از خداوند متعال در این راه توفیق میطلبید. او تا آخرین ساعات روز عاشورا از انجام این وظیفه بزرگ دست نکشید؛ سرانجام با دلی آرام و قلبی مطمئن به جوار حق شتافت و درس بزرگ نصیحت و دلسوزی و امر به معروف و نهی از منکر را به همه انسانها آموخت.
___
۱ ـ سوره توبه، آیه ۱۲۸.
۲ ـ انا و علی ابوا هذه الأمّه.
۳ ـ مقتل الحسین، ج ۱، ص ۱۸۶.۱ ـ سوره توبه، آیه ۱۲۸.